Ik hoor mensen met andere interesses vaak zeggen: ik heb niet zoveel met kunst, want ik vind heel veel dingen die ik zie helemaal niet mooi. Dat vind ik dan wel grappig, want ik ben namelijk een enorme liefhebber van kunst, maar ik vind heel veel dingen óók niet mooi. Dus dan blijken de niet-kunstliefhebber en ik best veel gemeen te hebben. Ach, het is misschien een kwestie van het halfvolle of halflege glas (zou het woord “kunstoptimist” al bestaan?), of van twee mensen die naar hetzelfde plaatje kijken waarbij de ene twee gezichten ziet, en de andere een vaas.
Het zou overigens zo maar eens kunnen dat de kunstliefhebber en de niet-kunstliefhebber heel veel dezelfde dingen mooi (of niet mooi) vinden. Het is een misvatting dat een liefhebber van kunst, architectuur en design maar alles prachtig vindt, of begrijpt. Welnee. Ook ik vind sommige (of eigenlijk best wel veel) kunstuitingen lelijk, of raar, of onbegrijpelijk, of “een hoogst particuliere expressie van de kunstenaar”. Maar daar staat dan weer tegenover dat je soms ineens zó iets moois ziet, zó ontroerend, zó bijzonder, zó uniek, dat je spontaan blij wordt en dat dan ook nog even een tijdje blijft. Dát is waar de kunstliefhebber naar op zoek gaat, naar die momenten. En dan neem je maar voor lief dat je op je zoektochten ook af en toe minder mooie dingen tegenkomt. Ja, er is dus veel lelijks in de (kunst)wereld, maar er is, gelukkig voor ons allemaal, óók veel moois.

Natuurlijk is het allemaal een kwestie van persoonlijke smaak of je iets mooi of lelijk vindt. Soms kan je smaak ook veranderen, onder invloed van de tijd, mode, je omgeving of je persoonlijke ontwikkeling. In de architectuur hebben we onder invloed van de veranderende smaak in de vorige en in deze eeuw al vele stromingen voorbij zien komen, zoals traditionalisme, functionalisme, postmodernisme, deconstructivisme en nog veel meer. Een ongetwijfeld minder bekend “isme” is het non-estheticisme: dat ziet niet zozeer op een bouwstroming, als wel op de persoonlijke visie van degene die het bouwwerk bekijkt. Je denkt: wat een verschrikkelijk lelijk gebouw is dat. Maar je zegt: dit gebouw is een voorbeeldige uiting van het zogenaamde non-estheticisme, een stroming die nog steeds populair is en over de hele wereld teruggevonden kan worden.
Over smaak valt niet te twisten. Mooi niet.