Associëren met ijsberen
Wat heeft een ijsbeer met Kerstmis te maken? Zo op het eerste oog niets. Toch heb ik in kerstig gedecoreerde winkeletalages in Frankrijk vaak ijsberen zien staan. Nu horen de os en en de ezel bij de kerststal, maar ijsberen kwamen naar mijn weten in Bethlehem niet voor (1). Nee, achter de sfeervolle kerst-etalages zit ongetwijfeld de gedachtengang ‘Witte kerst-sneeuw-koud-ijsbeer’.
Nu waren het trouwens niet ‘zomaar’ ijsberen uit een groothandelscatalogus voor etalagemateriaal, maar kleine uitvoeringen van L’ours blanc van beeldhouwer François Pompon, uit 1922. In dit prachtige, witte, gladde beeld heeft Pompon de ijsbeer teruggebracht tot de essentie: zijn uiterlijk, zijn houding, zijn kracht.
Het beeld van Pompon kun je zien in het Musée D’Orsay in Parijs, maar er staat er ook één in het openlucht-beeldenmuseum Middelheim in Antwerpen. Tip: dat is veel minder druk, én dichterbij. In dat museum staat trouwens ook een grappig bootje dat ogenschijnlijk in de centrifuge heeft gezeten. Het zou zomaar een driedimensionaal plaatje uit een Belgisch stripboek kunnen zijn.
Maar nog even terug naar ijsberen (nu ik toch aan het associëren ben): in de tuin van buitenplaats Het Hoogeland in Utrecht staat een ander beeld van een ijsbeer, gemaakt door Marie-José Wessels. Het is een monument voor de “Polar Bears”, de bijnaam van een Brits/Canadese infanteriedivisie die bij de bevrijding op 7 mei 1945 als eerste de stad Utrecht binnentrok. Ook dit beeld geeft de kracht en de onverzettelijkheid van een ijsbeer weer, maar weer anders dan het beeld van Pompon.
En dan is er nog de ijsbeer van kunstenaar Florentijn Hofman (die ook het geweldige Feestaardvarken in Arnhem heeft gemaakt, maar dat terzijde). Ik laat jullie graag zelf ontdekken waarom zijn ijsbeer spraakmakend is. Zoek maar eens op. Een leuke kleine (grote) ontdekking!
(1) In de jaarlijkse grote kerststal in de Sint Jans-kathedraal in Den Bosch vind je trouwens allerlei dieren die je ook niet direct met het kerstverhaal associeert, zoals een giraf, een flamingo, een luipaard en nog veel meer. Ik associeer dat eigenlijk vooral met de ark van Noach (maar dan met opgezette dieren.)